Пліс Валянціна Іванаўна
Свята-конкурс
Здзітава, 2015
Мэты: выхаванне любові да малой Радзімы, да культурных традыцый роднага краю, пачуцця гонару і павагі за гераічнае прошлае нашай вёскі,за свой край, свой народ.
Абсталяванне: мультымедыйная прэзентацыя, аўдыязапіс песні “Здитово- Родина милая», лісты для адказаў.На дошцы плакаты “Дзе прайщло маленства, там пачынаецца Радзіма.” /К. Чорны/, “Люблю цябе такой,якая ёсць. Зямля мая, зямля бацькоў святая”/ Н. Загорская./
Гучыць песня “Здитово- Родина милая» (сл. Н. Чайчыца, муз. В.Пліс)
Вядучы. Адкрываем “Здзітаўскую скарбонку” – пачынаем наша свята! Прадстаўляю вам членаў журы, якія будуць не только падлічваць балы, атрыманыя камандамі ў розных конкурсах, але і вызначаць самых актыўных удзельнікаў у зале. А яшчэ мы з вамі ў час свята ўпрыгожым святочны ручнік здзітаўскімі кветкамі: макамі, рамонкамі, званочкамі, канюшынай, валошкамі.
Вучань 1. Як і кожны ў маёй старане,
Я багацце нязмернае маю.
Ды не ў грошах, не ў золаце – не !
У любові да роднага краю!
Вучань 2.Хіба можна кут не любіць,
Дзе твае нарадзіліся бацькі,
Дзе жыццё пражылі дзяды,
Дзе спрадвеку твае карані.
Вядучы. Рака пачынаецца з ручаёў. Дрэва мае карані, а чалавечая годнасць нараджаецца з глыбокай вернасці сваёй Радзіме. У кожнага чалавека ёсць месца, дзе ён нарадзіўся,жыве.Гэта яго маленькая Радзіма, а для нас з вам і- гэта вёска Здзітава. Любоў да нашай роднай вёскі пачынаецца з павагі да яе спадчыны,з ведання яе гісторыіі, з любові да роднай мовы. Гэта самыя галоўныя ўмовы, каб людзьмі сярод людзей звацца.
Вучань 3.Яна мне дадзена адзіная
На ўсё жыццё, на цэлы век.
Мая адзіная, радзімая
Ў вянках лясоў і стужак рэк.
Заўсёды самая прыветная,
Як сонца, свеціцца сама,
Жыве, як мара запаветная,
І роўных ёй — нідзе няма.
Яе праменнямі сагрэтая,
Наліта сілай маладой,
Іду, нястомная, па свету я
Яе часцінкаю жывой.
І ганаруся ўсюды смела я,
Што вырасла на той зямлі,
Якую клічуць Руссю Белаю,
Што тут дзяды мае жылі.
М. Шаўчонак. Мая Радзіма
Вядучы. Не голас , сэрца гаворыць гэтыя словы – з любоўю, з гонарам, з душэўнай пяшчотай. Тут – наша гісторыя. Тут – наша гісторыя. Тут – жывём мы!
Давайце зараз праверым, што вы ведаеце пра сваю маленькую Радзіму. Але перш чым пачаць конкурс, давайце высветлім значэнне слова “патрыёт”.
Конкурс “Патрыёт”
Разгадванне крыжаванкі “ЗДЗІТАВА”
- Раён, у якім размешчана наша вёска.(Бярозаўскі).
- Назва ракі, якая працякае на тэрыторыі вёскі. (Драгабуж).
- Чорнае,Белае, Спораўскае-гэта … (Азёры).
- Чым стала для школы” Песня пра Здзітава” , напісаная М .Чайчыцам ?(Гімн).
- Мемарыяльны комплекс “Здзітаўская абарона”-помнік гераізму і мужнасці … (Партызан).
- Эколага-краязнаўчы музей “Здзітаўскі … ” (Фальварак).
- У якім месяцы мы адзначаем Дні Здзітаўскай абароны (Красавік).
- Назва дзяржаўнага біялагічнага заказніка, які пралягае на тэрыторыя нашага края (Спораўскі).
Вядучы. Мы – беларусы і нашу родную беларускую мову мы вучымся шанаваць, цаніць, любіць.У нашай мове ёсць дыялектныя разнавіднасці. Вёсцы Здзітава характэрна свая мясцовая гаворка. Яна існуе ў вуснай форме і выкарыстоўваюцца пераважна як сродак зносін сярод сельскіх жыхароў(старэйшага пакалення). Сваю моўную спадчыну мы павінны ведаць і берагчы.
Конкурс “Пагуляем у перакладчыкаў”
Патрэбна перавесці словы здзітаўскага дыялекта на беларускую мову.
|
№
п/п
|
Назва
|
Часціна мовы
|
Пераклад на беларускую мову
|
|
1
|
Кварта
|
Назоўнік
|
|
|
2
|
Ровэр
|
Назоўнік
|
|
|
3
|
Корнатый
|
Прыметнік
|
|
|
4
|
Запэцяный
|
Прыметнік
|
|
|
5
|
Дывытыся
|
Дзеяслоў
|
|
|
6
|
Ляпаты (языком)
|
Дзеяслоў
|
|
|
№
п/п
|
Назва
|
Часціна мовы
|
Пераклад на беларускую мову
|
|
1
|
Камызэлька
|
Назоўнік
|
|
|
2
|
Ослон
|
Назоўнік
|
|
|
3
|
Хвайный
|
Прыметнік
|
|
|
4
|
Лыхый
|
Прыметнік
|
|
|
5
|
Мымляты
|
Дзеяслоў
|
|
|
6
|
Выхлыбтаты (воду)
|
Дзеяслоў
|
|
Гучыць песня Н. Сакаловай на словы Н. Гілевіча “Родная мова”
Вядучы. У 2009 годзе ў нашай школе быў адкрыты эколага-краязнаўчы музей “Здзітаўскі фальварак”. У ім сабраны экспанаты, якія перадаюць быт сялян нашай вёскі тых часоў.
Конкурс “Хатняе начыненне здзітаўцоў”
Удзельнікі конкурсу атрымліваюць карткі з намаляванымі прадметамі хатняга быту. Трэба хутка і правільна паказаць адпаведны малюнак- адгадку.
ДЗЯЖА – драўляная ёмiстасць, у якой ставiлi цеста (рошчыну) для хлеба, ежы.
ЖОРНЫ – прылада для памолу зерня; ручны млын.
ПРАЛКА–прылада для механізаванага прадзення лёну і воўны ў хатніх умовах.
КАРУНКІ – дэкаратыўныя элемэнты з тканіны і нітак.
КУБЕЛЕЦ – бандарны выраб, прызначаны для захавання сала і мясных прадуктаў.
СКРЫНЯ – сундук з адкідной ці здымнай накрыўкай для захавання розных гаспадарчых прадметаў.
ПАТЭЛЬНЯ – прыстасаванне для смажання ежы.
ПОКУЦЬ – кут у сялянскай хаце, у якімдаўней былі абразы і дзе саджалі пачэсных гасцей.
РЭШАТА –гаспадарчая прылада для адсеву адходаў i ачышчэння мукi.
СТУПА – посуд, у якім пры дапамозе таўкача мелюцьшто-небудзь.
ЦЭБАР –кадка з двума вухамі на верхнім зрэзе, уякія адзявалася палка.
ЧЫГУН – посуд для прыгатавання ежы ў печы.
Гульня з гледачамі. Загадкі “Добры гаспадар”.
ü Адкіну палена, адкіну другое,як і скіну крывое – выведу жывое. (Распрагаць каня.)
ü Як ляжыць, то меньшая за кацяня, а як паднімецца, то большая за каня. (Дуга.)
ü Чатыры колы летам бягуць, дзве дубовыя паненкі зімой слізгаюць, а іх гаспадар – адзін і ўзімку,і ўлетку. (Калёсы, сані, конь.)
ü Стальны пёс, у зямлю ўрос. (Барана.)
ü Калода –калодзішча, балота –балоцішча, воўк утапіўся, два зайцы цягнуць. (Калодзеж, вядро, рукі.)
ü Сівая карова праз дарогу пройдзе, а белая засядзе.(Сыровадка, цадзілка, тварог.)
Вядучы. Мы павінны захоўваць культурныя традыцыі нашых продкаў. У здзітаўцоў былі свае святы і абрады, якія здаўна прымяркоўваліся да пэўных каляндарных дат. Многія з іх мы святкуем і цяпер, каб прадоўжыць народныя традыцыі.
Апошні наш конкурс “ Свята”
Каманды падрыхтавалі невялікія сцэнкі, падабралі пытанні і заданні па свайму святу.
Адна каманда паказвае сцэнку “Масленіца”
1-шы вучань.
Пытанні
ü Чаму прысвечана гэтае свята?
ü Асноўны пачастунак гэтага свята?
Другая каманда паказвае сцэнку “Гуканне вясны”
Пытанні
ü Што з’яўляецца цікавай часткай абраду?
(Журы падводзіць вынікі конкурсаў.)
Вядучы. І дзе б мы ні апынуліся, куды б не закінуў нас лёс, у нашай душы, у нашым сырцы заўсёды будзе з намі адчуванне моцнай повязі з родным краем, зямлёй нашых бацькоў.
Прадоўжыце сказ :”Я жадаю сваёй вёсцы, каб яна была…..”
Свята-конкурс завяршаецца “ Песняй пра Здзітава”
разгарнуць » / « згарнуць